Umowy licencyjne w prawie autorskim
Jeśli chcesz korzystać z cudzego utworu, jednak nie dysponujesz autorskimi prawami majątkowymi do niego, a potencjalna eksploatacja utworu nie mieściłaby się w zakresie ustawowego dozwolonego użytku chronionych utworów, musisz uzyskać odpowiednie zezwolenie uprawnionego do utworu. Zasada ta ma odpowiednie zastosowanie w przypadku korzystania z przedmiotów praw pokrewnych, w tym m.in. artystycznych wykonań utworów lub dzieł sztuki ludowej oraz fonogramów i wideogramów. W wielu sytuacjach nabycie autorskich praw majątkowych lub praw pokrewnych jest z różnych przyczyn niemożliwe, na przykład z uwagi na przyjęty przez uprawnionego model biznesowy oparty na licencjonowaniu przedmiotu posiadanych praw lub z przyczyn finansowych leżących po stronie użytkownika. Z punktu widzenia ekonomicznego uzyskanie licencji wiąże się z niewątpliwie mniejszymi kosztami niż nabycie praw majątkowych do dóbr intelektualnych na własność. Z tych względów problematyka umów licencyjnych w prawie autorskim, w tym zasad ich zawierania ma niebagatelne praktyczne znaczenie.
Typy umów licencyjnych
Udzielenie licencji może nastąpić na podstawie klasycznej, jednorodnej umowy licencyjnej lub w ramach umowy regulującej szerszy stosunek prawny, w tym umowy o dzieło z klauzulami licencyjnymi lub innych umów mieszanych. Umowy licencyjnej nie należy utożsamiać z umową przenoszącą własność egzemplarza utworu lub artystycznego wykonania ze względu na odmienny przedmiot regulacji, niemniej jednak dyspozycje prawne dotyczące materialnych kopii dóbr intelektualnych oczywiście mogą być dodatkowym elementem umowy licencyjnej. W obrocie rynkowym funkcjonuje szereg typów licencji zindywidualizowanych według różnorodnych kryteriów podziału, w tym m.in. kryterium wyłączności eksploatacji (licencje wyłączne i niewyłączne), kryterium czasu obowiązywania licencji (licencje na czas nieoznaczony i na czas określony), kryterium terytorium eksploatacji (licencje ograniczone do określonego terytorium eksploatacji i nieograniczone terytorialnie) lub kryterium prawa udostępniania przedmiotu licencji do dalszego korzystania (licencje z opcją sublicencjonowania i bez prawa udzielania sublicencji). Nowoczesne technologie przyczyniły się do powstania nowych typów licencji opartych w swoim źródle na udostępnieniu dóbr intelektualnych przy zastosowaniu techniki cyfrowej, choć część z nich obejmuje eksploatację także na tradycyjnych polach eksploatacji. Należą do nich licencje typu open source, których przedmiotem są programy komputerowe, oraz licencje Creative Commons dotyczące innych kategorii utworów, w tym wyrażonych słowem, plastycznych i fotograficznych. Popularnym dostarczycielem treści chronionych prawem autorskim oraz prawami pokrewnymi są aktualnie stocki internetowe, w przypadku których medium komunikacji między licencjobiorcą a licencjodawcą jest sieć internetowa, a podstawą korzystania również umowa licencyjna.
Warunki licencji
Kluczowe znaczenie w umowach licencyjnych mają określone w nich warunki licencji, w tym między innymi postanowienia w zakresie dozwolonych sposobów korzystania z przedmiotu licencji, czyli pól eksploatacji i zakresu korzystania, oraz dotyczące wynagrodzenia z tytułu udzielenia licencji, a także okresu jej obowiązywania łącznie z warunkami wypowiedzenia licencji udzielonej na czas nieoznaczony. Ponieważ przepisy ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych przewidują szereg rygorów oraz reguł obowiązujących w zakresie formułowania, zawierania i interpretacji umów autorskich, ich znajomość jest niezbędna do prawidłowego i zgodnego z oczekiwaniami ukształtowania stosunku prawnego. Co do niektórych warunków licencji przepisy prawa przewidują swobodę ich kształtowania, natomiast część z nich jest obwarowana bezwzględnie obowiązującymi obostrzeniami, na przykład zasadą, zgodnie z którą umowa może dotyczyć tylko pól eksploatacji, które są znane w chwili jej zawarcia, lub regułą, wedle której nieważna jest umowa w części dotyczącej wszystkich utworów lub wszystkich utworów określonego rodzaju tego samego twórcy mających powstać w przyszłości. Wiedza na ten temat jest niezbędna zarówno w przypadku umów indywidualnie negocjowanych, w przypadku których służy ona umiejętnemu zapewnieniu sobie możliwie najkorzystniejszych założeń licencji, jak i w odniesieniu do umów o charakterze adhezyjnym, w tym typu open source, Creative Commons lub licencji na korzystanie z zasobów stocków internetowych, których zawarcie następuje w rezultacie akceptacji przez użytkownika warunków licencji jednostronnie określonych przez licencjodawcę. W tym drugim przypadku znajomość przepisów prawa umożliwia przynajmniej oszacowanie ryzyka prawnego związanego z zawarciem danej umowy licencyjnej i korzystaniem z przedmiotu licencji. Nie pozostaje zatem nic innego jak zmierzyć się z tajnikami prawa autorskiego i zadbać o swoje interesy w praktyce licencyjnej.
Więcej na ten temat możecie się Państwo dowiedzieć na naszym szkoleniu: link
Zapraszam - Agnieszka Malczewska-Poteralska, http://bukowskipartners.pl/
