Zasady horyzontalne (w tym środowiskowe) we wdrażaniu unijnych funduszy w latach 2021-2027r.

I. Karta Praw Podstawowych – zakres, obowiązywanie i przestrzeganie w kontekście wdrażania funduszy unijnych w latach 2021-2027

• Podstawy prawne ochrony praw podstawowych w Unii Europejskiej: Konstytucja, Traktat o Unii Europejskiej, Karta Praw Podstawowych UE (oraz wyjaśnienia do KPP), orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej
• Karta Praw Podstawowych jako źródło prawa: zakres przedmiotowy i podmiotowy obowiązywania w ujęciu ogólnym – podmioty uprawnione i podmioty zobowiązane; ustalanie zakresu praw wynikających z konkretnych przepisów Karty
• podstawy prawne obowiązku przestrzegania KPP w kontekście wdrażania funduszy unijnych perspektywy 2021-2027, w szczególności rozporządzenia pakietu spójności na lata 2021-2027, Wyjaśnienia Komisji Europejskiej dotyczących zapewnienia poszanowania Karty praw podstawowych Unii Europejskiej przy wdrażaniu europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych (2016/C 269/01); obowiązki podmiotów zaangażowanych we wdrażanie unijnych funduszy na wszystkich etapach
• prawa podstawowe mające szczególne znaczenie przy wdrażaniu unijnych funduszy perspektywy 2021-2027, w tym prawo własności, równość wobec prawa, niedyskryminacja, równość kobiet i mężczyzn, integracja osób niepełnosprawnych, ochrona środowiska, poszanowanie życia prywatnego i rodzinnego, ochrona danych osobowych, różnorodność kulturowa, religijna i językowa, prawo do dobrej administracji, prawo do skutecznego środka prawnego i dostępu do bezstronnego sądu, wolność wypowiedzi i informacji, wolność zgromadzania się i stowarzyszania się, prawo do nauki, wolność prowadzenia działalności gospodarczej, ochrona w przypadku usunięcia z terytorium państwa, wydalenia lub ekstradycji, prawa dziecka, należyte i sprawiedliwe warunki pracy.
• praktyczne aspekty kontroli przestrzegania zgodność projektu z Kartą Praw Podstawowych Unii Europejskiej na przykładzie wybranych praw podstawowych: przedmiotowy i podmiotowy zakres zastosowania danego prawa, kryteria oceny zgodności projektu z prawem ujętym w Karcie; analiza kazusów (studium przypadku/case-study)

II. Zasady równościowe: zasada równości kobiet i mężczyzn, zasada równości szans i niedyskryminacji, w tym osób niepełnosprawnych

• Wprowadzenie do prawa antydyskryminacyjnego: zasada równości a zasada niedyskryminacji, równość formalna i równość materialna
• prawo antydyskryminacyjne: Konwencja o Prawach Osób Niepełnosprawnych (system ONZ), Europejska Konwencja Praw Człowieka (system Rady Europy), Traktat o Unii Europejskiej, Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, Karta Praw Podstawowych UE, akty prawa pochodnego, w szczególności dyrektywy antydyskryminacyjne – wzajemne relacje, zakres przedmiotowy (zakres ochrony) i podmiotowy (krąg osób objętych ochroną)
• podstawy prawne przestrzegania zasad równościowych w kontekście wdrażania unijnych funduszy w latach 2021-2027
• zakazane kryteria różnicowania, w tym płeć, kolor skóry (dawniej rasa), niepełnosprawność, pochodzenie etniczne (narodowe), wiek, orientacja seksualna, wyznanie
• pojęcia dyskryminacji bezpośredniej i pośredniej
• praktyczne aspekty rozpoznawania i zapobiegania przypadkom dyskryminacji (bezpośredniej i pośredniej) ze względu na zakazane kryteria różnicowania w kontekście wdrażania unijnych funduszy w latach 2021-2027: przykłady dyskryminacji i przykłady prawidłowych rozwiązań (kryteria płci, wieku, wyznania, niepełnosprawności, orientacji seksualnej) – rozwiązywanie kazusów (studium przypadku/case-study)

I. Zasada zrównoważonego rozwoju o Polityka zrównoważonego rozwoju UE

• sprawiedliwe przejście do gospodarki niskoemisyjnej, gospodarki o obiegu zamkniętym i gospodarki zasobooszczędnej;
• przejście do społeczeństwa i gospodarki, które sprzyjają włączeniu społecznemu – godna praca i prawa człowieka;
• przejście do zrównoważonej produkcji i konsumpcji żywności;
• inwestycje w innowacje i długoterminową modernizację infrastruktury oraz zachęcanie do zrównoważonego prowadzenia działalności gospodarczej;
• wykorzystanie handlu jako narzędzia działającego na rzecz globalnego zrównoważonego rozwoju
• Europejski Zielony Ład  Pakiet „Gotowi na 55”
• 8. unijny program działań w zakresie środowiska  Plan działania na rzecz Europejskiego filaru praw socjalnych
• ESG - Environment, Social, Governance.
• Taksonomia UE
• Strategia „od pola do stołu” o Cele zrównoważonego rozwoju ONZ (17) (Agenda na Rzecz Zrównoważonego Rozwoju 2030)
• Ludzie: eliminacja wszelkich form ubóstwa i głodu oraz poszanowanie ludzkiej godności i równości między ludźmi
• Planeta: ochrona przyszłych pokoleń przed degeneracją środowiska i wyczerpaniem zasobów
• Dobrobyt: życie w dostatku i w zgodzie z przyrodą
• Pokój: tworzenie sprzyjających integracji społeczeństw, w których panują pokój i sprawiedliwość
• Partnerstwo: wdrażanie prac rozwojowych poprzez globalne partnerstwo o Porozumienie Paryskie
• ograniczenie globalnego ocieplenia znacznie poniżej 2 °C, a docelowo do 1,5 °C względem epoki przedprzemysłowej w celu ograniczenia ryzyka i szkód wywołanych przez zmianę klimatu.
• adaptacja i ograniczanie skutków zmian klimatu, wzmacnianie odporności i niskoemisyjnego rozwoju w sposób, który nie ogranicza produkcji pożywienia.
• uwzględnienie zgodności działań sektora finansowego z celami klimatycznym o Zasada 6R w programowaniu, planowaniu i realizacji projektów
• REFUSE -> ODMÓW REDUCE -> OGRANICZ REUSE -> UŻYWAJ PONOWNIE RECOVER -> NAPRAWIAJ RECYCYLE -> ODDAJ DO RECYKLINGU RETHINK -> ZASTANÓW SIĘ CO MOŻESZ ZROBIĆ LEPIEJ

B. Zasada „nie czyń poważnych szkód” (ang.: DNSH – Do Not Significant Harm).

• Ramy prawne dla zasady DNSH (mapa dokumentów związanych z zasadą DNSH, akty delegowane do taksonomii, wytyczne techniczne dot. stosowania zasady DNSH).
• Praktyczne zastosowanie zasady „nie czyń poważnych szkód” (etapy wdrażania inwestycji/projektu i powiązane z nimi działania, dokumenty dowodowe / kryteria wyboru projektów zgodne z zasadą).

C. Monitorowanie i kontrola środowiskowych zasad horyzontalnych w projektach.